GİRİŞ: 20 Mayıs 1996 tarihinde; 38 ilde, 41 cezaevinde, 1500 tutuklu ve hükümlünün katılımıyla açlık grevleri (AG) başladı. AG’nin 45. gününde, 159 kişi ölüm orucu, 61 kişi aynı sürece -politik bir ayrımla- süresiz açlık grevi (SAG) olarak devam etti. Bir grup ise 55 gün açlık grevi yaparak eylemi sonlandırdı. 55. ve 65. günlerde ise 114 kişi 2. ve 3. ölüm orucu (ÖO) ekiplerini oluşturdu. Sürecin diğer katılımcıları ise 55. günden itibaren tekrar AG’ye başladılar. Sonuç olarak; 220 kişinin (ÖO+SAG) 69 gün aç kaldığı bu süreç 27 temmuz 1996 tarihinde sona erdi. Biri kadın 12 kişi yaşamını yitirdi.

Tüm katılımcılar AG sırasında şekerli süt, tuz, ek olarak çay ve ıhlamur aldılar. ÖO’na dönüştükten sonra ise, sıvı alımları günde 4 bardak şekerli süt, tuz ile sınırlandırıldı.

Bir grup ÖO+SAG katılımcısı (18 hasta), süreç sonlandıktan itibaren 1,5 ay boyunca İÜ Tıp Fakültesi Nöroloji Kliniği’ne yatırılarak, tedavileri düzenlendi,ileri incelemeleri ve bakımları yapıldıktan sonra, en az ayda bir sıklıkta kontrollerle takip edildi. Değerlendirmeyi yapan ekip, bu gruba ek olarak; pilot çalışma alanı olarak belirlenen Bayrampaşa Cezaevi’ndeki katılımcıların tamamı ve diğer cezaevlerinden kontrollerini yapma şansını bulduğu daha az sayıdaki ÖO-SAG katılımcısını da değerlendirdi. Sonuç olarak 69 gün aç kalan 220 kişinin %40’ı ekip tarafından değerlendirilmiştir. (Bunlar Gebze, Ümraniye, Sakarya, Bursa Cezaevlerinin yanısıra TİHV’ye başvuran az sayıdaki Konya, Eskişehir, Çanakkale, Ankara ve Malatya Cezaevlerinin katılımcılarıdır.)

Bu yazıda, 18 hastanın klinik, nöropsikolojik, elektrofizyolojik (EEG, EMG, EP), nöroradyolojik değerlendirmeler ve pilot çalışma alanı olan Bayrampaşa katılımcılarının klinik izlemlerinden oluşan çalışmanın klinik değerlendirmesi yer alacaktır.