Sur’da İlan Edilen Sokağa Çıkma Yasakları ve Yaşanan Sürecin Kadınlar ve Çocuklar Üzerindeki Etkisine İlişkin Gözlem ve Tespit Raporu
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliği, Diyarbakır Sur İlçe Belediye Başlanlığı
ÖZET

Günümüze kadar yaşanmış bütün toplumsal olaylara (savaş, göç gibi) dayalı süreçlerde bu süreçlerin en büyük mağduriyetini maddi ve manevi en fazla kadın ve çocukların yaşadığı bilinmektedir. Bu durumun yeni bir örneği ise, güncel olarak bölge genelinde yaşanan olağanüstü hal durumu ve sokağa çıkma yasaklarının yaşandığı il ve ilçelerde yaşayan kadınlarla yapılan görüşme ve gözlemlerin sonucunda kadınların ve çocukların durumlarına ilişkin elde edilen verilerdir. Sur ilçesinde kadınlarla yapılan birebir görüşmelerde açığa çıkan durum; yasağın yaşandığı mahallelerde kalmış olsun ya da olmasın, etkilenme düzeyleri farklı olsa dahi hepsinin ciddi hak ihlallerine uğradıkları, kimi kadınların ve çocuklarının, insanın en temel hakkı olan yaşam hakkının dahi her an tehlike altında olduğu gözlemlenmiştir. Kadınların aktarımlarına dayalı olarak birçok çocuğun bu süreçte okula devam edemediği dolayısıyla eğitim haklarından yararlanamadıkları belirlenmiştir. Yine yasağın sürdüğü dönemde yaşlı, engelli, genç, çocuk fark etmeksizin bu bölgede yaşayan kadın ve çocukların sağlık hizmetlerine erişemediği, hamile olan kadınların düşük yapma tehlikesi geçirmesine rağmen yasaktan dolayı hastaneye gidemediği yapılan görüşmelerde açığa çıkmıştır.

Bu temelde, 28 Mart 2016 – 30 Mayıs 2016 tarihleri arasında, Sur Belediyesi, GABB’a bağlı üye belediyeler, Kayapınar Belediyesi, Bağlar Belediyesi, Yenişehir Belediyesi Kadın Politikaları Müdürlükleri ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kadın Politikaları Daire Başkanlığı’nda çalışan sosyolog, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, öğretmen ve çocuk gelişimi uzmanlarından oluşan ekip ile Diyarbakır Kadın Akademisi Derneği ve Eğitim-Sen Diyarbakır 1 ve 2 No’lu Şubelerinin desteğiyle oluşan çalışma grupları tarafından Diyarbakır ili Sur ilçesinde sokağa çıkma yasakları sırasında ve sonrasında kadın ve çocuklarda yaşanan psiko-sosyal süreçlerin raporlanması amacıyla çalışma yürütülmüştür. Rapor, çatışmanın yaşandığı mahallelerde sokağa çıkma yasağı ve sonrasında kadınların ve kadınların aktarımı üzerinden çocukların etkilenme düzeylerini ve yaşanan hak ihlallerini içermektedir. Raporda elde edilen veriler Sur’un İskender Paşa, Nebi Cami, Melik Ahmet, Cami Kebir ve Ziya Gökalp mahallelerinde yapılan saha çalışması, birebir görüşme ve gözlem yöntemiyle elde edilmiştir. Görüşmeler esnasında kadınların kendi aktarımları not edilmiş, raporun içerisinde kadın ve çocukların yaşadıkları bazı özgün durumlar doğrudan aktarılmıştır.

Raporda geçen isimler karartılmıştır. Yakınlarının kaybeden kadınların aktarımları bilgileri dahilinde olduğu gibi yansıtılmış, raporda geçen görseller Sur Belediyesi basın biriminden alınmıştır.